DR Congo: burgers vluchten voor terreur

Sinds het eind van de burgeroorlog in 2003 worden sommige Congolese provincies geconfronteerd met terreur en onveiligheid: conflicten tussen gemeenschappen, politieke spanningen en economische problemen spelen hierbij een centrale rol.

“De rebellen drongen ons huis binnen. Ze brachten mijn ouders om het leven. Ik kon me verstoppen onder het bed. De dag nadien vluchtte ik naar Oeganda, waar mijn tante toen al verbleef”, zegt de 17-jarige Angela, die sinds 2017 leeft in een vluchtelingendorp in Kyangwali in Oeganda.

Meer dan 100 gewapende groepen maken de DR Congo onveilig, vooral dan in de provincies Noord- en Zuid-Kivu en Ituri, in het oosten van het land. Hun eisen hebben te maken met identitaire, culturele, economische en geografische factoren. De burgerbevolking leeft voortdurend in angst. Het gevaar loert altijd om de hoek.

“We waren voortdurend op de vlucht”, zegt Emmanuelia (37). “We bleven een tijdje in een dorp maar dan doken er weer rebellen op om brand te stichten en mensen neer te steken. En dan moesten we weer op de loop gaan.” Emmanuelia werd weduwe in 2014. “Mijn man werd in brand gestoken in onze tuin. Ik was toen in huis met de kinderen.” Ze kon ontsnappen aan de rebellenaanvallen in Noord-Kivu en kwam in 2015 toe in buurland Oeganda.

“Hier leven en vluchteling zijn, is niet gemakkelijk”, vertelt Kabaseke (47). “Er is geen degelijk eten of goede gezondheidszorg. Ik maak me zorgen over de toekomst van mijn kinderen.” Kabaseke had in de Congolese provincie Ituri een flinke boerderij waar hij vee hield. Maar etnische spanningen in zijn streek kostten het leven aan groot deel van zijn familie. Zelf vluchtte hij naar Oeganda. Ooit bezat hij 170 koeien, nu geen enkele meer.

Caritas International is ter plekke actief en ondersteunt de meest kwetsbaren. De lokale teams organiseren opleidingen over landbouwtechnieken, trachten seksueel en gendergebonden geweld te voorkomen en steunen personen of spaargroepen.

Emmanuelia doet er alles aan om brood op de plank te krijgen: ze kweekt maïs en bonen, producten die ze kan verkopen. Verder doet ze de was voor haar buren en heeft ze een klein zaakje opgericht. Toen Emmanuelia in Oeganda aankwam, bouwde ze een aarden huisje om te wonen en haar winkeltje uit te baten. Maar het lag te afgelegen om genoeg geld te verdienen. Ze verhuisde naar een plaats met meer passage in Kyangwali en nam nog bijbaantjes aan, maar nog steeds is het niet genoeg om haar en haar familie voldoende te eten te geven. “Ik startte mijn handeltje op om een beter leven te kunnen leiden, maar nu moet ik kredieten terugbetalen”, vertelt ze. “De honger is er dus nog altijd. Met meer geld zou ik meer eten en kleren kunnen kopen voor mijn kinderen. Gelukkig is er solidariteit onder de buren. Als ik geen water of zeep meer heb, kan ik bij hen terecht. We maken ons allemaal zorgen, dus zoeken we ook allemaal samen naar oplossingen.”

Ook Kabaseke doet wat hij kan om voor zijn familie te zorgen. Toen ze aankwamen in Oeganda werd zijn vrouw ernstig ziek. Omdat hij niet genoeg geld had, kon Kabaseke geen geneesmiddelen kopen voor haar. Kort nadien overleed ze. Nu leeft hij samen met zijn moeder en zijn vier kinderen. “Ik zal me weer goed voelen wanneer ik zie dat mijn kinderen in veiligheid zijn, naar school gaan en gezond zijn.”

“Handel drijven veranderde ons leven”, getuigt Mariamu (35), de tante van Angela. “We zochten naar werk, werkten op het land, kweekten groenten. Maar het was allemaal niet genoeg. Nu hebben we een kraampje op de markt.” Mariamu moet wel elke dag drie uur lopen om de markt te bereiken. Ze moet haar handelswaar zelf dragen en kan dus ook niet alles meenemen; dat beperkt de mogelijke verkoop. “Het zou beter zijn om een klein huisje te hebben in de buurt van de markt want de weg ernaar toe is vaak glibberig en gevaarlijk”, luidt het. Angela helpt haar tante na schooltijd. Dankzij het handeltje kan ze weer naar school. Angela is een tiener die te snel volwassen is moeten worden. Door de gruwelijke dingen die ze meemaakte, kampt ze met heel wat trauma’s. Mariamu kreeg van Caritas een vorming zodat ze beter in staat is om Angela te helpen bij het verwerken van die ervaringen.

Emmanuelia, Angela en Kabaseke zijn maar enkele van de vele vluchtelingen die hulp nodig hebben om aan eten te komen en een veilig bestaan te leiden in Oeganda. Momenteel zijn er te weinig financiële middelen om de noodsituatie aan te pakken. Jij kan hen helpen bij het bestrijden van de honger. Nu en morgen.

Doe een gift: online of via de rekening  BE88 0000 0000 4141 met de mededeling ‘4945 CONGO’.